شرايط مطلوب براي محلاستقرار يك زنبورستان و محل استقراركندوها:
1.شرايط آب وهوايي :
به طور كلي شرايطي چون گرما يا سرماي بيش از حد تحمل زنبورها ، بارندگي پيوسته وزياد ، هواي ابري در بيشتر اوقات سال يا فصل مورد نظر ،بادهاي شديد ، هواي شرجي يا هواي غالبا
مه آلود ، افزايشيا كاهش ناگهاني درجه حرارت هوا و آلودگي غير تحمل هوا ممكن است چنان منطقه اي را براي استقرار زنبورستان نا مطلوب كند .
2.پوشش گياهيمنطقه :
به طور كليگياهاني چون توتون ، پنبه ،آفتاب گردان ، يونجه ، شبدر ،اسپرس ، بيدمشك ، گوَن ، آويشن ، خردل ، زعفران ، نخود ، لوبيا ، نعنا، سيب ،گلابي ، مركبات ، اقاقيا ، كاج ، گياهان زينتي وطيف بسيار وسيعي از ديگر گياهان زراعي ، باغي ، جنگلي ومرتعي منابع شهد وگرده براي زنبورعسل محسوب مي شوند.
3.اهميتوجود منبع آب سالم در اطرافزنبورستان :
زنبور نيز مانند ساير جانداران بهآب به عنوان حياتي ترين نياز خود احتيج دارد.
4.بهداشت منطقه زنبورستان و اهميت آن:
زنبور عسل نيزمانندساير حيوانات به برخي از بيماري ها حساس است ومتاسفانه بيشتر بيماري ها باعث انهدام بخش مهم يا تماميكلني هاي زنبور دار مي شودوياضمن خسارت به زنبور دار معالجه مي شوند . بنابراين اقتصاديترين اقدام براي جلوگيري ازابتلاي زنبورها به بيماري توجه زنبوردار به بهداشت منطقه است .
5.آلودگيهاي صوتي وبوهاي نامطلوب :
مكان استقرار زنبورستان بايد دست كم2 كيلومتر از دامداري ها ، مرغ داري ها ،كارخانه هاي دباغي و ديگرمجتمع هاي توليدي كه بويناخوشايند در آن ها توليد مي شود دور باشد . زيرا بوي بدزنبوران را فراري مي دهد . زنبورستان ها هم چنين بايد از نقاط پرسرو صدا مثل جاده هاي پر رفت وآمد ، كارخانه هاي پرسروصدا و غيره به اندازه كافيدور باشند تا سرو صدا موجب هراس زنبورها و فراري شدن آنهانشود .
6.اهميت دور بودن كافي زنبورستان ازنقاط مسكوني:
زنبورها با توجهبه شعاع پرواز خود ممكن است تا 12 كيلومتر ازمحلزنبورستان دور شوند . نزيك بودنزنبورستان به مناطق مسكوني ممكن است باعث مشكلاتي برايزنبور دار شود.
7.اهميت رعايت فاصله زنبورستان هااز هم :
حداقل فاصله لازمبه رعايت زنبورستان ها از يكديگر در هر منطقه 6كيلومتراست . چنانچه اين فاصله كمتر شود بخصوص اگر منطقه پوشش گياهي چندانخوبي نداشته باشد چند مشكل اساسي پيش خواهدآمد .
الف-توليدعسل كمتر در دو زنبورستان مجاور هم به علت كمبود منابع شهد وگرده
ب-به علت گرده افشاني بيش از حد مورد نياز بيشتر گل هابه ميوه يا بذر تبديل شده و تمام
ميوه ها قادر به دريافت مواد غذايي كافي نمي شوند واز كيفيت محصول كاسته مي شود.
پ-امكان رفتن اشتباهي زنبورهاي يك زنبورستان بهزنبورستانهاي ديگر و شيوع بيماري و غارت وجود دارد.
8.نياز زنبورستان به حصار
9.ميزان نزديكي زنبورستان بهجاده:
براي دسترسي به وسايل نقليه براي حمل ونقل،بارگيري و تخليه كندوها
10.بهترين مناطق استقرار يك زنبورستان:
بي ترديد بهترينمكان استقرار يك زنبورستان در يك باغ يا مزرعه بزرگي استكه محصول آن بايد توسط زنبور عسل گرده افشاني شود. در اين صورت علاوه برتوليد عسل براي زنبوردار محصولات كشاورز يا باغ دار هم به قدر كافي گرده افشاني ميشود.
11.عدم استقرار زنبورستان در كنار دريايارودخانه:
چنانچه زنبورستاندر ساحل دريا يا رودخانه مستقر شود زنبورها براينوشيدن و جمع آوري آب بطرف آنها رفته و معمولا جريان آب رودخانه يا امواج دريا بيشتر زنبورها را غرق مي كندو به اينترتيب خسارت سنگيني به جمعيت كلني ها وارد ميشود.
12.سطح زنبورستان و استقرار كندوها رويپايه يا سكو:
سطحزمين زنبورستان بايددست كم 30 سانتي متر بالاتر از زمين هاي اطراف باشد.
13.فاصله كندوها از هم در يكزنبورستان :
در يك زنبورستان رعايت فاصله 5/2 متر بين دو كندوضروري است.
14.مكان زنبورستان در رابطهباسمپاشي باغ ها ومزارع
15.جهت استقرار كندوها درزنبورستان:
چنانكه منطقه اي كه زنبورستان در آن مستقراستبادخيز نباشد مي توان كندوها را به گونه اي در زنبورستان مستقر كرد كهسوراخپرواز آنها به سمت مشرق يا جنوب باشد در اين صورت باطلوع خورشيد نور به سمت جلوي كندوها مي تابد و زنبورهازودتر فعاليت روزانه را آغاز مي كنند.در مناطق بادخيزسوراخ پرواز بايد درجهت مخالف وزش باد باشد تا بخصوص درزمستان باد سرد بهداخل كندوها وزيده نشود و در ساير مواقع نيز موجب ناراحتي زنبورها نشود.
16.محافظتكندوها از عوامل نامساعد جوي ومحيطي
17.مسافت مكان جديد زنبورستان تا مكانقبلي:
شعاع پرواز مفيد زنبور عسل به 2 كيلومتر و شعاع پرواز دور آن به 6 كيلومتر و گاهي به 12 الي 5/13 كيلومترميرسد. براي جلوگيري از مراجعت زنبورها به مكان زنبورستانقبلي مكان زنبورستان جديد تا قبلي بايد بيش از 6 كيلومترفاصله داشته باشد.
18.رابطه كندو و مساحتزنبورستان:
ديوارها نبايد از 2 متر مرتفع تر و فواصل بين كندوهابه ميزان حداقل 5/2 متر از هم بايد رعايت شود.
19.نحوه استقرار كندوها درزنبورستان :
محل استقرار كندوها درزنبورستان بايد به گونه اي طراحي شود كه زنبورهاي پرواز كننده ازكندوهاي مختلف مانعي در جلوي زنبورهاي ديگر نباشد به همينجهت در استقرار كندوها
طرح هايي چون زيگزاگ – مربع–گروهي – موازي و غيره ممكن است عمليگردد.
20.زنبورستان در مناطقگرمسيري:
زنبور عسل در حرارت 16 تا 32 درجه سانتيگراددر حداكثر فعاليت است و 34 تا 39 درجه سانتي گراد و 16 تا 8 درجه سانتيگرادبه تدريج از فعاليت آنها كاسته مي شود و در دماي كمتراز 8 درجه سانتي گراد و بيشتراز 39 درجه سانتي گراد ازكندو خارج نمي شوند.نكته ي جالب:زنبورداران از موبايل استفاده نكنن‍‍د!!
بنا به تحقيقي كه اخيرا دريكي از ايالات كشورامريكا به عمل آمدهمحققانمتوجه به گمراه شدنزنبورهاي عسل حين مراجعه به كندوهايخود شده اند كه دليل اينامرمربوط به استفاده افراد مختلف ازتلفنهمراه در نزديكي كندوهاميباشد .
بهترين زمان خريد جمعيتهاي زنبور:
اين زمان در ايران به استثنا در مناطق گرم جنوبي بهمن ماهو اسفند است.
همه جمعيت ها يك قدرت دروغي در پائيز نشان ميدهند0 ولي تا بهمن ماهزنبور هاي اضافه از بين رفته وقدرت واقعي جمعيت مشخص مي گردد بنابر اين خريد جمعيتدر پائيز اشتباه است .
نكات مهم درآغاز كار:
1.مطالعه كتب زنبور داري قابل اعتماد
2.هنگام خريد دقت شود كه جمعيت حتما ملكه داشته باشد. جمعيت بي ملكه آنهم در بهمن ماه فاقد ارزش بوده و محكوم به مرگ است.
3.تجربه آموزي را هرگز با يك كندو شروع ننمايند حد اقل لازمبراي زنبور داري سه كندوي پر از زنبور و قوي پيشنهاد ميشود .
4.هميشه جمعيت هاي قوي و سالم را بخريد چه هر اندازهقيمت هايشان گران باشد باز خريد آنها صحيح تر است. -اين جمعيت قوي در همان سال اولتلافي اختلاف قيمتش را با عسل اضافي كه در اختيار صاحبش مي گذارد درآورده و به نفعشما ميباشدو در ضمن اين جمعيت در بهار نيز باز يك بچه هم ميدهد كه اين هم باز يكنفع اضافي براي زنبور دار است
.
منظور از جمعيت قوي در بهمن ماه جمعيتي است كه دو طرف شش تا هشتقاب را با زنبور وشانيده باشد.
5.سعي كنيد جمعيت رادر جايي مستقر كنيد كه در آنجا ۵تا۶ماه از سال گياهان مختلف يكي بعد از ديگري گل بدهند و اگر اين شرايط مهيا نبودحتما بايد زنبورها به مناطق مختلفي حتي چند بار در طول سال كوچداد.
رفتار بازنبورها
طرز كاركردن و رفتارتان براي زنبورها مهم است هيچ وقت در كندو رابدون دود دادن باز نكنيد و هيچ وقت هم بيش از اندازه به داخل آن دودندهيد.
دود دادن زياد باعث گيجي و عصباني شدن زنبورها مي گردد با دوددادن به زنبورها خواهيد فهماند كه ازآنها قويتريد.وقتي كه آنها شما را از خودشانقويترحس كردند ديگربه شما حمله ورنخواهند شد .
هنگامي كه كندو راباز كرده وبازنبورها كارمي كنيداگرزنبوري ناگاه به دست شما حمله كرد نترسيدودستتان رابسرعت عقب نكشيد زيرا دراينصورت حتما نيش خواهد زدواگر دست رابه همان حال نگهداريدنيش نميزند.
از هر حركت ناگهاني در مقابل جمعيت بپرهيزيد چون از آن خوششان نميآيد و فورا حمله كرده و نيش مي زنند . قاب را هيچگاه به زور بيرون نكشيد زيرا ناگهانكنده شده و زنبور ها را عصباني مي كند مواظب باشيد كه قاب پر از زنبور از دستتان بهزمين نيفتد كه در اين صورت زنبورها به شما حمله كرده ونيش مي زنند .
زنبور ها از بوي عرق بدشان مي آيد و به كسي كه بدنش بوي عرق بدهديا به خود يا موهايش ادكلن و عطر زده باشد حمله مي كنند بين رنگها سفيد برايشانآرامش دهنده و قهوه اي ناراحت كننده است از پارچه هاي پشمي به هر نحو و رنگي كهباشند بدشان مي آيد. زهر زنبور عسل مصونيت موضعي مي دهد
يعنياگر زنبور نقطه اي از بدن را نيش زدو ايننقطه متورم شد دفعه بعد اگر باز همين نقطه و اطرافش را نيش بزند ديگر متورم نمي شود .
در هواي باراني و يا وقتي كه هواي آفتابي تبديل به هواي باراني ميشود زنبور ها ناراحتند در چنين مواقعي به كندوهايشان دست نزنيد كه حمله خواهندكرد.
هنگام كار كردن با زنبور ها جلوي سوراخ پرواز نايستيدزيرا نظم ورود و خروج آنها را به هم زده و زنبور ها كه تحمل بي نظمي را ندارند بهشما حمله ور خواهند شد
3 نكته مهم در هنگام بازديد كندوها:
1.بايد هميشه شماره گذاري باشند ودر اولين بازديد بهاري از داخلكندوها حتما از زنده بودن ملكه مطمئن شويد لازم نيست كه خود ملكه را ببينيد وجودتخم در داخل سلول ها دليل بر وجود ملكه است ملكه معمولا در هر سلول يك تخم مي گذاردهرگاه ضمن بازديد در داخل هر سلول بيش از يك تخم ديديد نشانه آن است كه ملكه اينجمعيت مدت هاست كه از بين رفته وگارگر ها اين تخم ها را گذاشته اند زيرا تنهاكارگرها هستند كه ناشيانه در هر سلول چند تخم مي گذارند .
2. در اولينبازديد بهاري بايد به آن توجه كرد كه رفتار زنبور ها پس از دادن كمي دود به كندوچگونه است و اينكهپس از دود دادن آيا حمله مي كنند يا به آرامي بر روي قابها مي نشينند در صورت حملهزنبور ها مي تواند دليل بر بي ملكه بودن آن هاباشد .
3.به غذاي موجوددركندو نيز درهمين بازديد بايد دقت داشته باشيد ودرصورت كمبود غذا يك يا دو قاب عسل داخل جمعيتي كه كمبود غذادارد آويزان كنيد يادتانباشد قاب ها را اول خراشيده و سپس در وسط قاب ها آويزان كنيد تا زنبور ها تحريك بهخوردن عسل شوند ودر صورت نبود قاب عسل جمعيت را با شربتي كه از يك پيمانه آب و يكپيمانه شكر و دو قاشق غذا خوري عسل درست مي شود تغذيه كنيد (پيمانه يك ليتري) بهتراست كه شربت را پس از مخلوط كردن روي آتش گذاشته و حرارت آن را به40درجه رساند يعنيوقتي كه انگشت را داخل شربت مي زنيد حرارت آن را به زحمت احساس كنيد اين كار را بهمدت 10 الي 15 روز ادامه دهيد .
نتيجه مي گيريم در اولين بازديد بهاره به اين سه نكته بايد توجهداشت
لف- وجود ملكه
ب – طرز رفتار زنبور ها
ج – مقدار غذا
